तुर पिकावरील ‘मारुका’ अळीचे व्यवस्थापन
गडचिरोली, दि.07: सद्यस्थितीत तुर पिकावर काही ठिकाणी मारुका या किडीचा प्रादुर्भाव दिसुन येत आहे. यावर्षी चांगला पाऊसमान असल्यामुळे तूरीचे पिक चांगले आहे व हे पिक कायीक वाढीच्या अवस्थेत आहे. लवकरच हे पिक फुलोरा अवस्थेत येईल मात्र सद्यस्थितीत काही शेतकऱ्यांच्या शेतामधे तुरीच्या शेंड्यावरील पाने जाळे विणुन गुंडाळणारी अळी दिसुन आली आहे. फुले धरण्याच्या अवस्थेत ही मारूका अळी फुलांचे तसेच शेंगांचे नुकसान करते. मागील पंधरवड्यातील असणारे पावसाळी वातावरण तसेच रात्रीचे थंड हवामान तूर पिकावरील ‘मारुका’ (Maruca spp.) अळीच्या वाढीस पोषक आहे व अश्या वातावरणामुळे तूर पिकाला “मारुका’ अळयापासून नुकसान होण्याची शक्यता आहे. तरी शेतकरी बंधूनी आपल्या पिकाचीपाहणी करून वेळीच व्यवस्थापनाचे उपाय करणे आवशक आहे.
ओळख व किडीचे व्यवस्थापन: मारुका’ (Maruca vetrata) ही कडधान्य पिकावरील पाने गुंडाळणारी व शेंगा पोखरणारी किड आहे. या किडीचा पंतग करड्या रंगाचा असून मागील पंखावर पांढरे पट्टे आढळून येतात. मादी पतंग कळ्या, फुले व शेंगावर अंडी घालतात. अळी पांढूरक्या रंगाची व अर्धपारदर्शक असते. तिच्या पाठीवर काळे रंगाचे सहा ठिपक्यांच्या जोड्या असतात. अंडयातून निघालेली अळी कळ्या, फुले व शेंगाना एकत्रित करून जाळ्याने चिटकवून झुपके तयार करुन त्या आतमध्ये राहून कळ्या, फुले खाते. तिसऱ्या व चौथ्या अवस्थेतील अळी शेंगा पोखरून आतील दाणे खाते. अळी शेंगांच्या झुपक्यात किंवा माती मध्ये कोषावस्थेत जाते. या किडीचा जीवनक्रम १८ ते ३५ दिवसात पूर्ण होतो. किडीच्या व्यवस्थापनासाठी जिथे तुर पिक फुलोरा व शेंगा भरण्याच्या अवस्थेत आहेत. तेथे सर्वेक्षण करून शेतात २० ते २५ ठिकाणी प्रती मीटर ओळीत पाहणी करावी. किडीचा प्रादुर्भाव सरासरी २ ते ३ अळ्या प्रती मीटर ओळीच्या अंतरात दिसुन आल्यास गरजेनुसार खालीलपैकी कोणत्याही एका किटकनाशकाची फवारणी करावी. फ्लूबेडामाईड २० डब्ल्युजी ६ ग्रॅम किंवा,थायोडीकार्ब ७५ डब्ल्यु.पी २० ग्रॅम किंवा,नोवालूरोन ५.२५ + इंडोक्साकार्ब ४.५० एससी १६ मिली,वरील पैकी कोणत्याही एका किटकनाशकाची प्रती १० लिटर पाण्यात मिसळून फवारणी करावी.
टीप: पावरस्प्रेने फवारणी करावयाची असल्यास किटकनाशकाची मात्रा तिप्पट करावी. गरज भासल्यास १५ दिवसांनी दुसरी फवारणी करावी. दुसऱ्या फवारणीच्या वेळेस किटकनाशकांची अदलाबदल करावी. उपरोक्त किटकनाशकांसोबत इतर किटकनाशके, बुरशीनाशके, संप्रेरके, खते, अन्नद्रव्ये इत्यादी मिसळू नये. सदर किटकनाशकांच्या शिफारशी हया तदर्थ स्वरूपाच्या असुन शेतकरी बंधुंना तात्काळ नियंत्रणाच्या दृष्टिने प्रसारीत करण्यात येत आहेत.शेतकरी बंधुंनी फवारणी करते वेळी संरक्षक कीट चा वापर करावा. तांत्रिक माहिती व सहकार्य: डॉ.प.दे.कृ.वि.अकोला यांनी कळविले आहे.
